tipo

دیگ یا بویلر یکی از مهم ترین و اصلی ترین اجزای موتورخانه است، که آب گرم مورد نیاز سیستم های گرمایشی را برای تامین آب گرم مصرفی منزل فراهم می کند. دیگ های موتورخانه بر اساس جنس بدنه، فشار، دما، نوع سیال و ... دسته بندی می شوند. در این قسمت از مطلب به یکی از مهم ترین نوع دیگ که از نظر جنس بدنه به دیگ چدنی شناخته می شوند، بپردازیم و با ساختار و اجزای تشکیل دهنده آن آشنا شویم .
دیگ چدنی چیست؟
دیگ چدنی از جنس چدن خاکستری رنگ به روش ریخته گری ساخته می شوند. ساختار دیگ چدنی به صورت پره ای می باشد و با ظرفیت حرارتی ها مختلفی تولید می شوند. ظرفیت حرارتی آن به وجود پره ها بستگی دارد. به این منظور که، ظرفیت حرارتی آن با کم کردن و افزودن پره کاهش و یا افزایش می یابد. معمولا دیگ های چدنی در فشار پایین حداکثر فشار 5 بار مورد استفاده قرار می گیرند. پره ای بودن ساختار دیگ چدنی باعث افزایش ظرفیت حرارتی آن و همچنین سهولت در حمل و نقل آن می شود.
مطابقت پره های دیگ و توانایی بالای چدن، دیگ را در برابر مشکلاتی مانند خوردگی و تولید پیل شیمیایی حفظ می کند. دیگ های چدنی را در ظرفیت های حرارتی متفاوت و توانایی بالا درتحمل فشار زیاد تا 5 اتمسفر را طراحی و تولید می کنند.
اجزای تشکیل دهنده دیگ چدنی
1) بوش یا اورینگ : بوشن قطعه ای بسیار کاربردی در دیگ، دو لوله رفت و برگشت را در مسیرهای که لوله ها قرار دارند، وصل می کند.
2) دودکش : دودکش دیگ چدنی موتورخانه سه وطیفه کلی را برعهده دارد، اولین وظیفه دودکش، از گرم شدن زیاد دیواره دیگ جلوگیری می کند. دومین وظیفه و نقش او در دیگ، بررسی و کنترل تقطیر آب موجود در احتراق می باشد و اخرین وظیفه دودکش، تخلیه کردن دود و مواد سمی ناشی از احتراق به محیط بیرون است.
3) پره جلویی- پره میانی- پره عقبی : پره های موجود در دیگ، وظیفه انتقال گرما به آب را برعهده دارند که در سه قسمت مختلف دیگ، جلو، عقب و پره های میانی هم به منظور افزایش ظرفیت حرارتی قرار داده می شوند.
4) مشعل : مشعل یکی از اجزای اصلی و مهم دیگ چدنی موتورخانه است که با سوزاندن مقدار مشخصی مواد سوختنی ( گاز، گازوئیل و ...) و ترکیب آن با هوا باعث گرم شدن آب داخل دیگ می شود.
5) دریچه بازدید شعله : این قسمت را به منظور بررسی و کنترل درجه شعله بر روی دیگ قرار می دهند.
6) فلنج رفت و برگشت آب
7) کوره یا آتش دان : محفظه ای است که احتراق حاصل از ترکیب مقدار مشخصی ازهوا و مواد سوختنی در این قسمت رخ می دهد.
8) میل های مهار
آشنایی با سایر قطعات و اجزای تشکیل دهنده دیگ
قطعه ای به نام کلکتور که وظیفه منشعب کردن لوله های رفت وبرگشت را بر عهده دارد.
دریچه تنظیم و مکش دود
نصب شیراطمینان برای کنترل فشار
شیر تخلیه و شیر تغذیه آب که در قسمت پایینی دیگ نصب می شود.
عایق و پوشش بدنه برای افزایش بازدهی
مزایای استفاده از دیگ چدنی
مقاوم بودن بدنه در برابر پوسیدگی و خوردگی ( جنس چدنی )
تعمیر و نگهداری آسان ( به دلیل پره ای بودن )
سهولت در حمل و نقل دیگ
قابلیت تعویض پره آسیب دیده به جای کل دیگ
قیمت خرید پایین
معایب دیگ چدنی
محدودیت فشارکاری
محدودیت ظرفیت گرمایی
راندمان حرارتی پایین به نسبت دیگ های فولادی
بالا بودن هزینه تعمیر، نصب و راه اندازی
قابلیت نشتی جدارپره های دیگ چدنی
قابلیت رسوب گرفتن فضای میان پره ها
تعمیر و نگهداری دیگ های چدنی
تعمیر و نگهداری امری مهم و ضروری است، که باید در دوره های مشخصی( ماهانه، سالانه و ...) توسط کارشناسان و متخصصان انجام شود. نگهداری صحیح از تجهیزات و دیگ موتورخانه به مرور زمان باعث افزایش بازدهی و طول عمردستگاه می شود و همچنین بر روی عملکرد کلی سیستم حرارت مرکزی تاثیر بسزایی می گذارد. یکی از شایع ترین و مرسوم ترین مشکلاتی که برای دیگ چدنی پیش می آید، رسوب گرفتن قطعات و پره های دیگ چدنی است.
نحوه رسوب زدایی دیگ چدنی
یکی از روش های جلوگیری از رسوب گیری قطعات، نصب دستگاه سختی گیر است، که از ورود املاح و مواد معدنی مضر به آب جلوگیری می کند. رسوب زدایی دیگ چدنی به دو روش فیزیکی و شیمیایی ( اسید شویی) صورت می گیرد. برای رسوب زدایی دیگ می توان از روش شیمیایی و اسیدشویی استفاده کرد. اگر رسوب زدایی به موقع انجام نشود، به مرور باعث رسوب گیری عمیق تر، خوردگی و پوسیدگی جداره دیگ می شود. به دلیل دشواری رسوب زدایی شیمیایی، این کار باید توسط افراد متخصص با رعایت نکات ایمنی انجام شود.

دیگ چدنی بهتر است یا دیگ فولادی ؟
متخصصین تعمیر دیگ چدنی تهویه گستر راگا معتقدند که دیگ های چدنی از دیگ های فولادی بهتر هستند.
دیگ های فولادی دارای فشار کاری متنوع اما دیگ های چدنی دارای فشار کاری ثابت و غیر قابل تغییر
راندمان کاری دیگ های چدنی پایین و محدود اما دیگ های فولادی از راندمان کاری بالاتری برخوردار هستند.
دیگ های فولادی به دلیل آلیاژ فولاد از طول عمر بیشتری نسبت به دیگ های چدنی دارند.
از دیگ های فولادی به دلیل ظرفیت حرارتی و فشار بالا می توان در پروسه ها و پروژه های صنعتی استفاده کرد اما دیگ های چدنی چنین قابلیتی را ندارند و در پروسه های کوچک تر مورد استفاده قرار می گیرند.
حمل و نقل و جابه جایی دیگ چدنی راحت تر از دیگ فولادی است.
امکان رسوب گرفتن دیگ های چدنی نسبت به دیگ های فولادی بیشتراست.